Năm Ất Tỵ đã chứng kiến làn sóng khuyến mãi mạnh mẽ từ các công ty xe điện tại Trung Quốc nhằm thu hút người tiêu dùng. Tuy nhiên, bối cảnh kinh tế không mấy sáng sủa với các chỉ số tiêu dùng yếu kém đã khiến nhiều chuyên gia lo ngại về khả năng tiêu thụ hàng tồn kho của các nhà sản xuất ô tô.
Theo Liz Lee, Phó Giám đốc tại Counterpoint Research, các hãng xe đã triển khai nhiều chương trình khuyến mãi lớn trong dịp Tết Nguyên đán, kéo dài từ ngày 28 tháng 1 đến ngày 4 tháng 2. Bắc Kinh cũng đã tung ra gói hỗ trợ tiêu thụ trị giá 81 tỷ nhân dân tệ (khoảng 11,12 tỷ USD) dành cho ô tô điện, điện thoại thông minh và đồ gia dụng trong dịp lễ này.
Ngay sau kỳ nghỉ, Tesla đã công bố khoản trợ cấp bảo hiểm lên đến 8.000 nhân dân tệ và duy trì lãi suất 0% trong 5 năm cho dòng xe Model 3. Mặc dù doanh số bán hàng của hãng tại Trung Quốc đạt mức kỷ lục vào năm ngoái, Tesla vẫn cảnh báo về áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng.
Không chỉ Tesla, các công ty nội địa cũng không ngừng đẩy mạnh các chương trình ưu đãi. Xpeng, một trong những công ty khởi nghiệp hàng đầu, đã loại bỏ hoàn toàn khoản thanh toán trước và áp dụng lãi suất 0% trong 5 năm cho bốn mẫu xe của mình. Đây là bước tiến lớn so với chương trình lãi suất 0% trong 3 năm mà hãng đã triển khai trước đó. Li Auto, đối thủ cạnh tranh của Xpeng, cũng đã công bố kế hoạch tương tự vào tháng 11 năm ngoái.
Stephen Dyer, đối tác kiêm Giám đốc điều hành tại AlixPartners, nhận định rằng các ưu đãi này là "đáng kể" trong bối cảnh nhiều công ty xe điện lớn tại Trung Quốc ghi nhận sự sụt giảm mạnh về doanh số trong tháng 1. Ngay cả BYD, công ty dẫn đầu thị trường, cũng chứng kiến doanh số bán xe chở khách giảm từ 509.440 xe trong tháng 12 xuống còn 296.446 xe trong tháng 1.
Dyer cho biết: "Hiện tại, thị trường đang có những dấu hiệu bất ổn. Tôi không ngạc nhiên nếu năm nay chứng kiến nhiều biến động hơn nữa."
Sự suy thoái kinh tế đã làm gia tăng cạnh tranh trên thị trường ô tô lớn nhất thế giới. Các công ty nội địa liên tục giảm giá, trong khi các thương hiệu nước ngoài đang vật lộn để thích nghi. Dòng xe năng lượng mới, bao gồm xe điện thuần túy và xe hybrid, hiện chiếm hơn 50% thị phần xe du lịch tại Trung Quốc. Theo dự báo của Counterpoint, tỷ lệ này có thể tăng lên 86% vào năm 2035.
Tuy nhiên, sự cạnh tranh khốc liệt đã khiến nhiều công ty phải rời khỏi thị trường. Năm ngoái, 20 thương hiệu xe năng lượng mới đã ngừng hoạt động, trong khi chỉ có 13 thương hiệu mới gia nhập. Phần lớn các công ty này đều là doanh nghiệp Trung Quốc.
Thị trường xe điện Trung Quốc đang trở nên ngày càng khắc nghiệt. Gần 2/3 nhà sản xuất xe điện đã phải rời khỏi thị trường, và chỉ hơn 10% trong số đó thực sự bán được hàng. Cuộc chiến giá cả và áp lực ra mắt các mẫu xe giá rẻ đã khiến nhiều công ty phải đối mặt với khoản thua lỗ khổng lồ.
Ông Xiaopeng, CEO của Xpeng, chia sẻ: "Trong số 300 công ty khởi nghiệp ban đầu, chỉ 100 công ty sống sót. Hiện tại, chưa đến 50 công ty còn tồn tại và chỉ khoảng 40 công ty thực sự bán được xe mỗi năm."
Một ví dụ điển hình là Jiyue, liên doanh giữa Geely và Baidu, đã bất ngờ tuyên bố giải thể chỉ vài ngày sau khi tin đồn về khó khăn tài chính của công ty lan truyền. Jiyue, từng được biết đến với tên gọi Jidu Auto, đã phải đối mặt với những vấn đề tài chính nghiêm trọng, dẫn đến việc hoãn dự án, cắt giảm nhân sự và sáp nhập phòng ban. Thậm chí, có thông tin cho rằng công ty này không còn đủ tiền để đóng bảo hiểm xã hội cho nhân viên.
Ông Xia Yiping, CEO của Jiyue, thừa nhận công ty đang gặp khó khăn nhưng phủ nhận việc phá sản. Ông cho biết: "Jiyue đang cắt giảm các phòng ban và dự án không cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động."
Sự sụp đổ của Jiyue là một minh chứng cho cuộc chiến khốc liệt trong ngành xe điện Trung Quốc. Một nhà phân tích tên Gong nhận định: "Hầu hết các nhà sản xuất xe điện tại Trung Quốc đều đang lỗ do cạnh tranh quá gay gắt. Giá lithium cao là một nguyên nhân, nhưng ngay cả khi giá nguyên liệu này giảm, lợi nhuận của các công ty vẫn rất thấp."
Với những thách thức hiện tại, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đang đứng trước một giai đoạn đầy biến động, nơi chỉ những thương hiệu mạnh và có chiến lược phù hợp mới có thể tồn tại.
TH (phapluatxahoi.kinhtedothi.vn)
