Một con số khiến bạn bất ngờ
Bạn có biết rằng hơn 33,3 triệu cuộc tấn công phần mềm độc hại nhắm vào smartphone trên toàn cầu chỉ trong năm 2024? Tội phạm mạng đang ngày càng tinh vi trong việc xâm nhập thiết bị, đánh cắp thông tin ngân hàng và dữ liệu cá nhân.
Các con số này không nhằm hù dọa bạn — mà để giúp bạn hiểu rằng bảo mật thiết bị cá nhân không còn là chuyện của “chuyên gia”, mà là điều thiết yếu cho tất cả chúng ta.
Làm sao thói quen nhỏ lại quan trọng?
Bạn có từng hỏi: Liệu những việc nhỏ như đặt mật khẩu mạnh hay cập nhật hệ điều hành thực sự có tạo ra khác biệt không? Câu trả lời là có — và thường là rất lớn. Khi chúng ta xây dựng những thói quen bảo mật tốt, các kẽ hở bị bịt lại, kẻ xấu khó xâm nhập hơn.
Trước khi khám phá các hành động cụ thể, hãy nhớ rằng những việc này không yêu cầu kiến thức công nghệ cao. Đây là những bước đơn giản mà chính bạn có thể làm ngay hôm nay.
1. Luôn cập nhật hệ điều hành
Hệ điều hành và ứng dụng thường xuyên được nhà sản xuất cập nhật để vá lỗi bảo mật. Nếu bạn hoãn việc cập nhật, thiết bị mở cửa cho mã độc và kẻ xấu khai thác.
Hãy bật cập nhật tự động để điện thoại và máy tính luôn an toàn nhất.
2. Dùng mật khẩu đủ mạnh
Bạn có dùng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản? Đây là một thói quen nguy hiểm. Một mật khẩu mạnh nên dài, có ký tự chữ, số và dấu câu.
Quản lý mật khẩu bằng công cụ đáng tin sẽ giúp bạn không phải nhớ quá nhiều mật khẩu phức tạp.
3. Bật xác thực hai bước
Bạn có thể đã nghe về xác thực hai bước (2FA). Đây là cách thêm một lớp bảo vệ khi đăng nhập — bạn cần mã gửi về điện thoại ngoài mật khẩu.
Bật 2FA cho các tài khoản quan trọng như email, mạng xã hội và dịch vụ tài chính.
4. Duyệt web an toàn
Bạn có bao giờ bấm vào liên kết lạ trong SMS hay email? Phần lớn mã độc được truyền qua các liên kết giả mạo.
Luôn kiểm tra trước khi bấm và tránh nhập thông tin đăng nhập trên các trang không rõ nguồn gốc.
5. Chỉ tải app từ nguồn chính thống
Ứng dụng từ cửa hàng chính thức như App Store hay Google Play thường đáng tin hơn app từ kho lạ. Tội phạm có thể giấu mã độc trong app giả mạo để đánh cắp dữ liệu của bạn.
Không cài ứng dụng từ link lạ là thói quen hàng đầu bạn nên duy trì.
6. Sao lưu định kỳ dữ liệu
Bạn có backup dữ liệu bao giờ chưa? Nếu thiết bị bị mã hóa bởi ransomware hay bị mất, việc sao lưu giúp bạn phục hồi nhanh chóng.
Sao lưu vào ổ cứng ngoài hoặc dịch vụ đám mây để đảm bảo an toàn dữ liệu thiết yếu.
7. Khóa màn hình mạnh
Nhiều người chọn mã PIN đơn giản vì tiện lợi. Nhưng mã PIN ngắn hoặc vuốt mở là những lỗ hổng dễ khai thác nếu bạn mất điện thoại.
Chọn mật khẩu dài hơn hoặc sinh trắc học như vân tay, khuôn mặt.
8. Bảo vệ mạng Wi-Fi
Nhà bạn có Wi-Fi? Bạn có thể vô tình mở cửa cho người lạ nếu dùng mật khẩu yếu hoặc không mã hóa mạng.
Đặt mật khẩu mạnh cho Wi-Fi và đổi tên mạng mặc định để bảo vệ tốt hơn.
9. Cân nhắc quyền truy cập app
Ứng dụng thường yêu cầu quyền truy cập vào danh bạ, camera, mic… Bạn nên cân nhắc kỹ trước khi cấp quyền.
Tắt quyền không cần thiết để hạn chế dữ liệu bị theo dõi hoặc bị thu thập.
10. Sử dụng ứng dụng dành cho cha mẹ khi cần
Đôi khi điện thoại của con trẻ là một mối lo riêng. Các parenting apps không chỉ giúp bạn theo dõi vị trí, chống cyberbullying mà còn giảm nguy cơ truy cập nội dung độc hại. Trong một số trường hợp, sử dụng bảo mật như Spynger giúp bạn hỗ trợ con an toàn hơn trong môi trường số. (Ví dụ: Spynger cung cấp hướng dẫn an toàn thiết bị nhiều ngôn ngữ.)
Việc cân nhắc sử dụng các công cụ này phải đi kèm với giao tiếp mở giữa cha mẹ và con cái để giữ sự tôn trọng và tin tưởng.
11. Kiểm tra thiết bị thường xuyên
Bạn có thói quen rà soát các ứng dụng đã cài, xóa những ứng dụng không dùng hay chưa? Việc này giúp giảm nguy cơ mã độc còn “ẩn nấp” trong thiết bị.
Rà soát thiết bị định kỳ để nhận diện sớm vấn đề.
12. Nhận thức về phishing và lừa đảo
“Bạn đã bị đánh cắp tài khoản!” — tin nhắn kiểu này là câu chuyện quen thuộc của nhiều vụ lừa.
Hãy nghi ngờ những tin nhắn đòi thông tin cá nhân và xác minh qua nguồn chính thức.
Kết luận
Bảo mật thiết bị không cần bạn thành chuyên gia. Nó bắt đầu bằng những thói quen hàng ngày: cập nhật, mật khẩu mạnh, 2FA, và chọn lọc cách bạn tương tác với thế giới số.
Bạn có thể không kiểm soát được tất cả, nhưng từng bước nhỏ sẽ giảm đáng kể rủi ro. Và nếu bạn có con nhỏ, hãy cân nhắc dùng các công cụ an toàn — không để bỏ qua việc trao đổi, thỏa thuận với con về quyền riêng tư và giám sát.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay với thói quen đầu tiên — cập nhật hệ điều hành — và bảo vệ thế giới số của bạn từng chút một.
TH (phapluatxahoi.kinhtedothi.vn)
